In het afgelopen voorjaar werden beduidend minder e-mails naar mij verzonden dan de afgelopen jaren. Uit deze reeks van waarnemingen is een overzicht samengesteld, waarbij mijn eigen waarnemingen en de website Waarneming.nl ook weer is geraadpleegd voor onze streek.

Een (niet zo willekeurige) greep uit de waarnemingen

Het zal je niet ontgaan zijn dat het de afgelopen maanden flink heeft geregend en nu druk ik mij nog voorzichtig uit. Het water in de vennen en sloten staat op recordhoogte. In geen jaren heb ik de waterstand zó lang, zó hoog zien staan in de vennen. Nogal wat paden in de bossen staan compleet onder water. De regenbuien van de afgelopen maanden waren extreem. De maand april was de natste in 100 jaar.Het lijkt maar niet te stoppen met regenen en voorlopig lijkt er nog geen einde aan te komen. Enkele weken geleden liep ik langs het Langven op de Strijbeekse Heide en stond op een gegeven moment tot mijn enkels in het water, omdat ik eigenwijs als ik ben, geen laarzen aan had en niet wenste om te draaien.

Er werden dit voorjaar wederom nogal wat steltlopers gezien op de Bleeke Heide en de Castelreesche Heide. De hot spot voor steltlopers in het Mark & Leij gebied is uiteraard de dit jaar gigantische waterplas in de Bleeke Heide, hoewel de laatste jaren steeds meer steltlopers bij de Castelreesche Heide gezien worden. In totaal werden 23 soorten steltlopers gezien, wat minder is dan afgelopen jaren. Dit komt waarschijnlijk door de hoge waterstand in de plassen, waardoor minder modderige oevers aanwezig waren.

Meest opvallende van die steltlopers waren kemphaan, kluut, steltkluut, Temmincks strandloper en bonte strandloper. Eind maart /begin april werd regelmatig een grote groep van ca. 350 wulpen gezien op de Bleeke Heide. Op 24 maart werd een zeearend gezien op de Bleeke Heide. Dit voorjaar werd de rode wouw 6 maal gezien en de zwarte wouw werd slechts 4 maal gezien. Dit voorjaar werd 2 maal een visarend gezien, eentje op de Bleeke Heide en eentje bij de Regte Heide. Blauwe kiekendieven werden in maart/april regelmatig gezien (7 ex.) in ons werkgebied. De bruine kiekendief werd deze lente ook 7 maal gezien. Tot dusver werd 7 maal een wespendief gezien. Boomvalken werden 8 maal gezien.

Op 9 maart werd een groep van 120 kraanvogels gespot nabij de Regte Heide en een dag later een groep van 75 ex. eveneens bij de Regte Heide. Op 1 mei werd een Pontische meeuw gezien op de Bleeke Heide. Persoonlijk vind ik het verschil tussen een geelpootmeeuw en een Pontische meeuw aartsmoeilijk.

Zoals elk jaar werden in mei zwarte sterns gezien op de Bleeke Heide, hoewel dit voorjaar slechts één zwarte stern werd gezien. Geoorde futen werden alleen op de Bleeke Heide gezien, met een max. aantal van 9 ex. op 10 april. Futen werden regelmatig gezien en dan te bedenken dat voor de eeuwwisseling, deze vogel nauwelijks gezien werd in ons werkgebied. Begin maart werd een witoogeend gezien op de Bleeke Heide, wat een zeer zeldzame waarneming is in onze streek. De hamvraag blijft echter altijd; is dit geen ontsnapte vogel?

De grote zilverreiger werd in het voorjaar regelmatig gezien in het gehele Mark & Leij gebied. Op 14 april werden zelfs 9 ex. gezien op de Castelreesche Heide en dan te bedenken dat het 1e ex. in onze streek op 30 juni 2000 op de Singelheide werd gezien   De veel zeldzamere kleine zilverreiger werd een 5-tal keer gezien, met 3 ex. op 26 mei op de Bleeke Heide. Op 6 maart werd een roerdomp gehoord in de Maaien bij de Bleeke Heide. Kleine aantallen lepelaars werden in april en mei gezien in het hele Mark & Leij gebied, maar vooral op de Castelreesche en de Bleeke Heide. In totaal werden 4 waterrallen dit voorjaar gehoord, in het Merkske, Bleeke Heide en het Riels Laag.

De raaf werd dit voorjaar vele malen gezien in het gehele Mark & Leij gebied. Op 9 mei werden op landgoed de Hoevens zelfs 5 ex. gezien. Beflijsters werden in april slechts 2 maal gezien, beide malen op de Regte Heide. De ijsvogel werd dit voorjaar slechts een keer gespot op 10 mei in de Halsche Beemden. De middelste bonte specht wordt inmiddels in het gehele Mark & Leij gebied gezien en ook de kleine bonte specht wordt vaak waargenomen.

De braamsluiper, een zeldzame vogel in onze streek, werd 5 maal gezien. De rietzanger, eveneens een zeldzame vogel in onze streek, werd gezien in ’t Merkske (Broskens), het Ossengoor en de Bleeke Heide. Op 1 april werd een cetti’s zanger gezien/gehoord op de Bleeke Heide. Op 5 mei werd een orpheusspotvogel gezien in ’t Merkske (Eikelenbosch). De sprinkhaanzanger werd in april/mei 7 maal waargenomen in ’t Merkske, Snijders en in het Riels Laag.

Bonte vliegenvangers en gekraagde roodstaarten werden van alle kanten gemeld in onze streek. Grauwe vliegenvangers werden gezien in de Broskens, Sint Annabos, Landgoed de Hoevens en het Riels Hoefke. Appelvinken worden regelmatig gezien op de Regte Heide (Halve Maan) en het Valkenberg. Goudvinken werden slechts 3 maal waargenomen.

Tapuiten en paapjes werden maar spaarzaam gezien. De fluiter werd dit voorjaar alleen op het Valkenberg en de Halve Maan (Regte Heide) gezien. Op 6 april werd een grote gele kwikstaart gezien op de Castelreesche Heide en werd er een paartje baltsend langs een van de Chaamse Beken waargenomen. Nachtegalen werden gezien en gehoord in ’t Merkske (op 5 mei 9 ex.) en landgoed de Hoevens. Wielewalen werden vooral gezien en gehoord in ’t Merkske, de Halsche Beemden en er werd ook een ex. gespot op de Regte Heide. Met de geelgorzen lijkt het beter te gaan en worden vooral gezien in ’t Merkske en de omgeving van de Regte Heide. Begin mei werd een grauwe klauwier gezien op de Bleeke Heide en op 28 mei een koppel op Snijders. Op Geersbroek broeden waarschijnlijk 2 koppels. Meer waarnemingen zijn mij niet bekend (embargo). Kwartels werden alleen gehoord op de Bleeke Heide (op 23 mei zelfs 6 ex.) en in ’t Merkske. Nachtzwaluwen werden tot dusver alleen gezien in het Prinsenbos en de Regte Heide.

Hoopvolle en zorgelijke ontwikkelingen

Een blauwdruk van de voorgaande jaren. Met de boomleeuwerik, boompieper, roodborsttapuit, fitis, tjiftjaf, grasmus, zwartkop, gekraagde roodstaart, bonte vliegenvanger, tuinfluiter, kleine karekiet en de spotvogel gaat het goed en deze vogels worden van alle kanten gemeld voor deze rubriek. Van de blauwborst werden beduidend minder ex. gezien dan voorgaande jaren. Ook met de meeste holenbroeders gaat het goed zoals boomklever, boomkruiper, bonte vliegenvanger en alle spechten en deze werden van alle kanten gemeld. Het voorjaar is echter ook voor diverse soorten aanleiding om zich (alweer) ernstige zorgen te maken. Met de zomertortel is het zeer droevig gesteld met slechts één waarneming uit Landgoed de Hoevens op 11 mei. Met de grutto gaat het al jaren bergafwaarts en er broeden enkel nog een paar exemplaren op de Bleeke Heide en, de Castelreesche Heide.  De ringmus werd deze lente slechts eenmaal gezien in het gebied langs de Langeweg, waar de nestkasten hangen. De ringmusactie van M&L slaat goed aan en men heeft nu op 3 locaties nestkasten opgehangen. Veldleeuweriken werden mondjesmaat gemeld uit de Bleeke Heide, de Generaal, het Merkske en de Regte Heide. Met de koekoek gaat het redelijk en het aantal waarnemingen vergeleken met vorig jaar lijkt hetzelfde. Met de patrijs gaat het niet goed en werden slechts mondjesmaat gemeld.

Bijzondere waarneming

Porseleinhoen

Op 29 mei is een porseleinhoen waargenomen op de Singelheide in ’t Merkske, de eerste waarneming ooit in het Mark & Leij gebied. Persoonlijk heb ik deze vogel nooit in Nederland.

waargenomen, wel een aantal keren in het buitenland. Het porseleinhoen is een verborgen levende moerasvogel, die leeft van plantaardig voedsel en klein gedierte. Zijn leefgebied is nogal ontoegankelijk: natte uiterwaarden, randen van zegge-, lisdodde- en rietmoerassen en ondergelopen graslanden. Belangrijk is de aanwezigheid van water met een diepte van minder dan 15 centimeter. Het is de roep van de vogel die in het voorjaar zijn aanwezigheid meestal verraadt: een fluitend “hwiet!“, ook wel omschreven als een zweepslag. In de nazomer zijn ze soms te zien aan slikranden van rietvelden. In de Oostvaardersplassen komt het porseleinhoen vooral voor in door grauwe ganzen begraasde rietvelden met een vegetatiestructuur die overeenkomt met zeggenvelden.

In deze rubriek zijn de waarnemingen tot en met 31 mei 2024 verwerkt.

Met dank aan allen die de moeite namen hun waarnemingen door te geven.

Iedereen kan zijn waarnemingen liefst via e-mail, doorgeven aan:

Jan Vermeulen
Bredaseweg 14
4861 AH Chaam
jemvermeulen@kpnmail.nl
of 0161 – 49 1327
SMS: 06 4814 7753